माघ १६। चीनले कडा बयानमा ताइवानलाई बेइजिङबाट स्वतन्त्रता खोजेमा यसको अर्थ ‘युद्ध’ हुने चेतावनी दिएको छ । केही दिनअगाडि मात्र चीनले ताइवानको सीमानजिकै सैन्य गतिविधिहरु बढाएको थियो र लडाकु विमानहरु त्यसतर्फ उडाएको थियो ।
अमेरिका र ताइवानबीचको सम्बन्ध नजिकिँदै गएपछि चीनसँगको तनाव झन् उच्च विन्दुमा पुगेको छ । ताइवानले गत साता मात्र नयाँ अमेरिकी प्रशासनलाई स्वागत गरेको थियो भने बिहीबार अमेरिकाले फेरि पनि आफ्नो प्रतिबद्धता दोहोर्‍याउँदै ताइवानको आत्मरक्षात्मक क्षमतालाई पूर्ण रुपमा समर्थन गर्ने बताएको छ ।
चीनले ताइवानलाई अलग रहेको आफ्नै एक प्रान्तका रुपमा लिने गरेको छ भने ताइवानले आफूलाई एक सार्वभौमिक स्टेट बताउने गरेको छ । बिहीबारको पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै चिनियाँ रक्षा मन्त्रालयका प्रवक्ता वु किआनले भनेका छन्, “हामी गम्भीर भएर भन्दै छौँ कि ती स्वतन्त्रता खोज्ने शक्तिहरु, आगोसँग खेल्ने प्रयास गरे आफैँ जलेर भस्म हुनेछन् र ताइवान स्वतन्त्रताको अर्थ युद्ध हुनेछ ।” त्यस्तै, उनले हालैका चिनियाँ सैन्य गतिविधिबारे पनि स्पष्टीकरण दिँदै ताइवानमा अहिलेको अवस्था हेरेर र राष्ट्रिय सार्वभौमिकताको सुरक्षाका लागि त्यस किसिमको कदम आवश्यक भएको बताए ।
सोही दिन बेलुका पेन्टागनका प्रेस सचिव जोन कर्बीले प्रतिक्रिया दिँदै चीनको सो भनाइ दुर्भाग्यवश भएको र ताइवानसँगको सम्बन्धमा आफूहरुको उद्देश्य यथावत् रहने बताएका छन् । उनको यो बयान नयाँ प्रशासनका तर्फबाट ताइवानसम्बन्धी पहिलो वक्तव्य रहेको थियो । पेन्टागनले ताइवानमा तनावका कारण टकराव नै गर्नुपर्नेजस्तो कुनै कारण नदेखेको पनि कर्बीले बताए ।
दुई देशको बिग्रँदो सम्बन्धबीच नयाँ अमेरिकी प्रशासनले चीनमाथि मानव अधिकार, व्यापारिक विवाद, हङकङ र ताइवानलगायत विविध विषयमा दबाब कायम गर्ने अपेक्षा रहेको छ ।
सन् १९४९ को युद्ध अन्त्य भएदेखि ताइवान र चीनमा अलगै सरकार रहेका छन् । तर, बेइजिङले ताइवानका अन्तर्राष्ट्रिय गतिविधि सीमित गर्ने प्रयास गर्दै आएको छ । यसमा पछिल्ला केही वर्ष तनाव झन् बढ्न पुगेको छ । ताइवानलाई केही मुलुकहरुले मात्र स्वतन्त्र राष्ट्रका रुपमा पहिचान गरेका छन् । तर, प्रजातान्त्रिक रुपमा निर्वाचित सरकार र धेरै देशसँगको बलियो व्यावसायिक तथा अनौपचारिक सम्बन्धका कारण प्यासिफिक क्षेत्रमा ताइवानको पनि उत्तिकै प्रभाव रहेको छ ।
अन्य मुलुकहरु जसरी अमेरिकासँग यसको आधिकारिक कूटनीतिक सम्बन्ध छैन । तर, ‘ताइवान रिलेसन्स एक्ट’अन्तर्गत अमेरिकाले ताइवानलाई प्रतिरक्षाका लागि हतियार आपूर्ति गर्ने वचन दिएको छ भने ताइवानमाथि कुनै पनि किसिमको हमला अमेरिकाका लागि पनि गम्भीर चिन्ताको विषय हुने उल्लेख गरिएको छ ।